Naast de klokloze en niet-nee week is er nog een week die wij op de opvang inzetten. Dat is de speelgoedloze week.

Misschien heb je het wel eens meegemaakt. Je hebt, met de grootste zorgvuldigheid, een leuk en passend cadeautje uitgezocht. Voor een dreumes bijvoorbeeld, speelt de jarige in kwestie alleen maar met het cadeaupapier….

‘Het is niet persoonlijk’

Dat kan een beetje een teleurstelling zijn. Maar het is niet persoonlijk. Uiteraard niet. Maar zo’n papiertje is vaak ook gewoon interessant. Het heeft vaak verschillende kleurtjes, kraakt en ritselt wanneer je het aanraakt en je kunt het in elkaar proppen en weer uit elkaar halen. Dat zijn zoveel nieuwe dingen om te ontdekken! Want dat is wat kinderen doen. Ontdekken, met al hun zintuigen.

Er is ontzettend veel speelgoed op de markt. Het een nog kleurrijker en met meer geluidjes dan het ander. Dat is ontzettend aantrekkelijk voor kinderen. Hoe meer kleuren en geluiden, hoe beter.

‘Wanneer ze de kans krijgen hun fantasie volop in te kunnen zetten, gebeuren er de mooiste dingen’

Maar dat is niet helemaal hoe het zit. Voor het oog is het zeer aantrekkelijk. En ze willen dat dan graag hebben. Daar is ook helemaal niks mis mee. Maar niet altijd prikkelt het de fantasie, of maar zeer beperkt.

En dat is erg jammer. Want dat is wat kinderen nu ontzettend goed kunnen, hun fantasie gebruiken. Wanneer ze de kans krijgen hun fantasie volop in te kunnen zetten, gebeuren er de mooiste dingen. Er ontstaat het mooiste spel. En spel is ontzettend belangrijk in de ontwikkeling van kinderen. Zij leren door spelen.

Daarom zetten wij regelmatig een speelgoedloze week in. En dat is precies wat de naam al zegt. Er is geen speelgoed voor handen in die week. We bergen het speelgoed op en vervangen dit door bijvoorbeeld kosteloos materiaal. Of schatten uit de natuur.

Dan is het afwachten wat er gebeurt. En dat zijn de mooiste dingen. Kinderen hebben vaak niet veel nodig om toch tot spel te komen. Laat hun fantasie maar gaan. En het geeft ons als pedagogisch medewerkers ook weer de kans om te zien waar de kinderen nu echt behoefte aan hebben en waar ze mee bezig zijn in hun ontwikkeling.

‘Ondertussen ben ik doosjes, flesjes en wc-rolletjes aan het sparen’

Overigens is dit geen pleidooi om alle kinderen nu maar al hun speelgoed af te pakken. Zeker niet! Er is veel speelgoed te verkrijgen en veel daarvan is ook passend bij de ontwikkeling van een kind. Een Barbie is bijvoorbeeld vaak ook nogal kleurrijk, maar zet ook aan tot rollenspellen. We vinden het belangrijk dat het speelgoed spel uitlokt. De fantasie stimuleert. En niet (teveel) prikkels geeft, zoals geluid of licht. Dit wordt ook wel open- ended speelgoed genoemd. De uitkomst staat niet vast en alles ligt nog open!

Ondertussen ben ik doosjes, flesjes en wc-rolletjes aan het sparen. Benieuwd welke nieuwe betekenis de kinderen die gaan geven!

Liefs Maartje Groen juffie

De tijd. We lijken het nog maar weinig te hebben en tegelijkertijd draait alles er om. We hebben het druk en ervaren ook veel tijdsdruk.

Corona en de lockdown was en is voor veel mensen een vervelende tijd (en voor velen wel meer dan dat) maar ik hoor toch ook vaak dat er ook een positieve kant aan zat. Er was meer rust en tijd voor elkaar en om terug naar de basis te gaan.

‘Kinderen hechten minder waarde aan tijd dan volwassenen’

Kinderen lijken zich nooit iets van de tijd en tijdsdruk aan te trekken. Ze gaan soms juist met hun hakken in het zand wanneer wij de grootste haast hebben. Kinderen hebben dan ook niets met een tijd en tijdsdruk. Ze kennen de tijd (nog) niet en wanneer ze wel klok kunnen kijken hechten ze daar veel minder waarde aan dan dat wij dat doen.

‘Biologische klok’

Dat komt met name omdat kinderen nog zo puur zijn. Ze gaan nog helemaal af op hun eigen gevoel en natuur. Ze voelen in plaats van het te rationaliseren met tijd. En dat doen ze heel goed!

Vaak wordt er in de kinderopvang een vast dagritme gehanteerd, gepaard met standaard tijden waarop bepaalde handelingen plaatsvinden. Bijvoorbeeld het fruitmoment of een gezamenlijke activiteit. Ritme en voorspelbaarheid is voor kinderen erg belangrijk, maar het is minstens net zo belangrijk om te kijken naar de behoeften van de kinderen. Volwassenen laten zich vaak leiden door de klok, kinderen laten zich leiden door de biologische klok.

‘We volgen kinderen in hun behoeften’

Kinderen voelen waar ze behoefte aan hebben en wanneer. Soms hebben ze al heel snel nadat ze bij ons gekomen zijn honger. Maar een andere keer gaan ze zo op in hun spel dat ze pas veel later zin hebben in een stuk fruit.

Bij ons op de opvang werken we kind-volgend. We volgen het kind in zijn/ haar behoeften (even heel kort beschreven). Om dit nog een extra boost te geven en te kijken hoe de biologische klok van de kinderen op de groep nou in elkaar steekt, hebben we ook, naast bijvoorbeeld de niet-nee week, een klokloze week. Alle klokken worden weggehaald of afgeschermd. Horloges gaan af en we gaan af op wat we zien en wat de kinderen aangeven.

En wat blijkt? Het ritme gaat gewoon door. Of we nou de tijd hebben of die niet kunnen zien, dat maakt weinig verschil.

En die kinderen, die kunnen dat gewoon! Ze hebben het in zich, helemaal van nature! Daar kunnen we nog wat van leren… En gelukkig is dit in de kinderopvang ook in ontwikkeling.

Maar wij, als volwassene, zijn óók kind geweest. En ooit konden wij dit zelf ook aanvoelen. Dus misschien zit het er nog wel? Dat past natuurlijk niet altijd, maar misschien wel met wat kleine dingen… Eet jij bijvoorbeeld omdat je honger hebt of eigenlijk meer omdat je er dan tijd voor hebt? Probeer het maar eens! De kinderen gaan je in ieder geval vast voor!

Liefs Maartje. Groen juffie

Nee, niet aankomen!

Je zegt het heel snel, tegen een kind. bijvoorbeeld als het kind graag eens wil voelen aan een kaars. Geen goed idee natuurlijk. Nee!! Simpel, snel en effectief. Situatie opgelost, zou je denken. Maar is dat wel zo?

Bij ons op de opvang hebben wij jaarlijks een aantal thema-weken die terugkeren. Naast de seizoenen hebben we bijvoorbeeld ook een NIET-NEE week. In deze week zeggen we geen ‘nee’ en geen ‘niet’ tegen de kinderen. Dus geen: nee, dat mag niet en niet doen en alle varianten daarop. We doen dit om ons heel bewust te zijn van wat het effect is van wat er gebeurt als je op een andere manier communiceert met de kinderen. Welke gedachte zit hier achter?

Uit onderzoek blijkt dat ons brein namelijk als volgt in elkaar zit. Het woordje NIET, heeft niet zoveel effect op ons. Dat valt een beetje weg. Bij kinderen al helemaal.

‘En dan komt je boodschap niet meer aan’

Als ik je vraag om niet aan een roze olifant te denken, wat gebeurt er dan? Precies, die roze olifant zie je al voordat je de hele zin hebt gelezen. Grappig hoe dat werkt eigenlijk.

Je kunt je dus voorstellen dat, wanneer je een kind verteld dat iets niet mag en het woordje niet wegvalt, er juist gedrag uit voort komt wat je nou net wilde voorkomen.

Daarnaast is het zo dat, wanneer er steeds hetzelfde wordt gezegd, het effect ook afneemt. Het dringt eigenlijk niet meer door wat er gezegd wordt. En dan komt je boodschap niet meer aan.

Net zoals volwassenen willen kinderen ook graag een verklaring waarom iets moet of juist niet. Ook zij willen het begrijpen. Zeggen ; ‘om dat ik het zeg’ heeft daarom ook vaak geen positieve uitwerking. De NIET-NEE week betekent overigens niet dat alle kinderen de hele week overal hun zin in krijgen 😉

‘Bedenk je goed of je antwoord echt nee moet zijn’

Maar wat doen jullie dan in zulke situaties, zul je je misschien afvragen. ~Bedenk je goed of je antwoord echt nee moet zijn. Nee is al snel gezegd. Maar vraag jezelf eerst eens af: waarom niet? Het komt nogal eens voor dat rommel of drukte een reden is om nee te zeggen tegen ideeën van kinderen. Dat kan natuurlijk, maar bedenk dan dat dit niet altijd de beste keus hoeft te zijn voor de ontwikkeling van de kinderen. Natuurlijk zijn er situaties die gevaarlijk zijn en de uitkomst gewoon nee is en blijft of dat iets gewoon even niet kan of uitkomt. Dat kan! Bespreek dit dan met de kinderen en kom samen tot die conclusie door ze een handje te helpen in hun denkproces, bijvoorbeeld: wat denk je dat er gebeurd als je dat gaat doen? Dat heeft meer effect dan het alleen maar tegen ze te zeggen. ~Vertel wat je wel wilt zien. In plaats van: ‘niet met je schoenen op de bank’ zeg je: ‘ haal je schoenen van de bank af’. En leg het, zo nodig, uit waarom. Zoals ik al eerder beschreef, hebben kinderen ook behoefte aan een ‘waarom’ om iets te begrijpen, net zoals volwassenen. ~Geef keuzes of alternatieven. Wanneer kinderen vragen of ze iets mogen en het antwoord is nee, kun je dit ook proberen om te draaien door bijvoorbeeld een alternatief aan te bieden: ‘willen jullie misschien liever buitenspelen?’ Of geef keuzes: je mag kleien of verven. Zo gaat de aandacht niet uit naar wat er NIET MAG maar wat er WEL KAN.

‘Nee is ook wel eens gewoon nee’

Door in je vragen ook zoveel mogelijk ‘niet’ te vermijden (wil je niet mee naar buiten?) geef je ook hier een positieve wending aan. Wanneer je een vraag op een bevestigende manier stelt, zal dit het antwoord vaak ook positief beïnvloeden (wil je mee naar buiten?)

Nee is ook wel eens gewoon nee. Wij vinden het heel belangrijk om dit, tenminste één week per jaar, volledig onder de aandacht te brengen, zodat het ons weer aan het denken zet. We maken elkaar bewust van wat we zeggen tegen de kinderen. Soms turven we ook de nee’s die er gezegd worden en zijn we fanatiek wie er de minste streepjes heeft op het einde van de dag. Maar allemaal met een lach en met de bedoeling er van te leren!

Naast de Niet-nee week hebben we nog meer weken waarin een aspect van opvang aan bod komt. Daar later meer over!

Liefs Maartje Groen juffie

Toen ik begon met werken bij de agrarische opvang had ik geen enkele ervaring met enige vorm van de agrarische sector. Ik groeide immers op in een woonwijk en mijn bijbaantje was werken in een supermarkt. Dat is weliswaar met elkaar verbonden, het vlees dat in de supermarkt ligt, de melk enzovoorts ligt niet zomaar opeens in de winkel, maar daar zag ik natuurlijk vrijwel niets van tijdens mijn werkzaamheden bij de (toen nog) C1000.

‘Het was zelfs al jaren geleden dat ik op een boerderij was geweest…’

Ervaring in de kinderopvang had ik inmiddels al een aantal jaren, maar dit was helemaal nieuw. Dieren op een opvang had ik nog nooit gezien, op een kinderboerderij die voor een open-dag ingehuurd was, na. Het was zelfs al jaren geleden dat ik op een boerderij was geweest…

Toch trok het me meteen aan. De dieren, het idee van een moestuin, eitjes rapen bij de kippen en die dan bij de lunch opeten. Hoe geweldig is dat voor kinderen om daar te mogen spelen en ontwikkelen?

Maar wat het míj́ uiteindelijk ging opleveren, daar had ik op dat moment geen idee van. De nieuwe omgeving zag ik als een uitdaging, maar dat het voor mij persoonlijk ook zoveel zou brengen had ik niet verwacht. Het is een mooi leerproces.

‘Want een tractor blijft interessant, ook na de 173737e keer’

We zijn veel buiten. Daar wordt niet alleen gespeeld, als het weer het enigszins toelaat, eten we buiten en vinden de activiteiten daar ook plaats. Er is veel te zien en te doen. De dieren, de boer die aan het werk is of de 173737e tractor. Want een tractor blíj́ft interessant, ook na de 173737e keer;).

Dat wij het buiten zijn in de natuur belangrijk vinden is inmiddels, denk ik, wel duidelijk… Maar waarom is dat dan zo, welke gedachte zit daar dan achter?

Er is al veel onderzoek gedaan naar het effect van groen en natuur op de mens. En de uitkomst is, uiteraard, altijd positief. Het blijkt dat kinderen die regelmatig in contact zijn met de natuur en natuurlijke elementen, zich gezonder en evenwichtiger kunnen ontwikkelen.

Een aantal punten uit deze onderzoeken zal ik hier benoemen: ~Natuur zorgt voor herstel van stress en aandachtsmoeheid. Voor volwassenen blijkt dat chronische stress, ontwikkeld door bijvoorbeeld een druk leven, makkelijk hersteld in een groene omgeving. Ook kinderen herstellen sneller van stress als er groen in hun dagelijkse omgeving te vinden is. We kunnen er niet vroeg genoeg mee beginnen! ~Natuur stimuleert tot bewegen. Een aantrekkelijke, groene omgeving zet eerder aan tot bijvoorbeeld wandelen of fietsen. En beweging is goed voor iedereen. ~Natuur maakt het makkelijker om sociale contacten aan te gaan. Een groene omgeving en dieren zorgen vanzelfsprekend voor aanleiding tot sociaal contact. ~Natuur helpt bij de persoonlijke ontwikkeling en zingeving. Een groeiend aantal studies geeft aan dat natuurbeleving bijdraagt aan persoonlijke groei en zingeving. Dikwijls komt stress voort uit gebrek aan zingeving.

Er zijn dus heel wat voordelen aan de natuur. Voor jong en oud! En de natuur is ook gewoon prachtig, elk seizoen zijn eigen mooie elementen!

‘En wat vind ik dat genieten!’

In de jaren dat ik bij de agrarische opvang werk is er in persoonlijke situatie ook veel veranderd wat betreft mijn natuurbeleving. Ik woon nu in een iets groenere omgeving (de straat oversteken en ik sta tussen de weilanden), ik zoek zelf vaker de natuur op. Ik heb veel geleerd over de natuur en zijn processen en ik vind het werkelijk prachtig! Tien jaar geleden was ik echt niet lyrisch geworden over een vlinder die uit zijn cocon kroop…Nu kan ik er geen genoeg van krijgen. We zijn vorig jaar verhuisd naar een huis met meer tuin. En daar kon ik eindelijk waarmaken wat ik al heel lang wilde; mijn eigen kippen. En wat vind ik dat genieten, die dames van mij. Elke dag breng ik ze een paar keer wat lekkers en dan vliegen ze bijna de ren uit, zo dol zijn ze daarop! In ruil daarvoor krijgen we, bijna, elke dag verse eitjes. Ik maak hun hok elke dag schoon. Even gewoon met de handen iets doen en niet nadenken. En ondertussen komen de dames af en toe even kijken wat ik aan het doen ben. Dan ga ik door naar ons konijn, zij staat vaak al te kijken wanneer ik bij de kippen ben. Ze weet dat zij dan ook bijna aan de beurt is. Heerlijk om zo de dag af te sluiten!

De natuur heeft zo veel te bieden. Ik ben blij dat ik dat ‘cadeau’ heb gekregen. En dat we dat iedere dag aan de kinderen mee kunnen geven.

Terwijl ik dit stukje schrijf hoor ik een hoop kabaal buiten. De kippen wachten op me. En dat laten ze me weten ook! Ik kom er aan, dames!

Liefs Maartje Groen juffie

Iets dat ouders heel belangrijk vinden bij hun keuze voor een agrarische opvang is dat wij veel naar buiten gaan. En dat klopt, we spelen vaak buiten en als het weer het toelaat leven we zelfs de hele dag buiten! Maar waarom is dat zo belangrijk en wat is onze visie er op? Bewegen is goed voor een mens, dat weten we allemaal wel. Maar er is nog zoveel meer uit het buiten zijn te halen! Een aantrekkelijke groene omgeving stimuleert tot beweging, maar heeft ook een positieve invloed op stress. Het blijkt dat mensen sneller herstellen als ze dagelijks voldoende groen om zich heen hebben.

“Kinderen krijgen het gevoel:ik kan het!”

Maar wat voor ons vooral van belang is, is dat de natuur en natuurlijke elementen de optimale ontwikkeling van kinderen stimuleert. Kinderen hebben er baat bij om regelmatig in de natuur te zijn. 

Een paar voorbeelden;

-Uitdagende natuur zoals een omgevallen boom om op te klimmen, een heuveltje om van af te rollen of een sloot om overheen te springen, zijn natuurlijke elementen die stimuleren in de motorische ontwikkeling.

-Buiten zijn in weer en wind, een uitdagende natuurlijke omgeving zoals bloemen en planten, geuren en kleuren en knutselen met zelf gevonden natuurschatten dragen bij aan de zintuigelijke en creatieve ontwikkeling van het kind.

-Het stimuleert ook de sociale en de emotionele ontwikkeling want buitenactiviteiten zetten aan tot samenspel.

Om die zware boomstronk op te tillen heb je soms echt hulp nodig! Samen kom je een stuk verder. Kinderen zullen met elkaar gaan overleggen en er zal een leuk spel ontstaan wat ze een goed gevoel geeft. Over een wiebelige balk lopen of je hand in de bek van een kalfje stoppen, die er dan op gaat sabbelen, kunnen momenten zijn van persoonlijke overwinning en groei. Het kind krijgt het gevoel: ‘ik kan het!’.

“Het allerbelangrijkste is dat kinderen zich vrij voelen”

Dit zijn een aantal voorbeelden waarom het zo belangrijk is voor kinderen (en ook voor volwassenen) om in de natuur te zijn. En wij vinden dit ook erg belangrijk, daarom zijn we ook zoveel buiten.

Zoals hier te lezen valt zit er meer achter dan alleen maar buitenspelen. Maar wat het allerbelangrijkste is, dat de kinderen blij zijn en zich vrij voelen en wel het gevoel hebben dat ze alleen maar aan het buitenspelen zijn. Dat ze ondertussen ook heel veel leren daar worden wij dan weer heel blij van!